Is het effect te voorspellen?
Maar met alleen een onbewuste beslissing zijn we er nog niet. Ook nut en vertrouwen spelen een rol als het gaat om nudgeable zijn. Ondanks dat een keuze onbewust is gemaakt, wordt deze wel beïnvloed door het nut van de beslissing. Je kiest namelijk onbewust voor de optie met het hoogste keuzenut; een combi van de verwachting (bijvoorbeeld frisdrank met kersensmaak omdat je dit het lekkerst vindt) en een voorkeur voor irrelevante eigenschappen (bijvoorbeeld de keuze voor de dichtstbijzijnde frisdrankfles omdat dit de minste cognitieve inspanning kost).

Daarnaast speelt het vertrouwen van de beslisser een rol. Iemand kan bijvoorbeeld bepaalde verwachtingen hebben, omdat hij of zij al ervaring heeft met het maken van een bepaalde keuze. Wanneer het vertrouwen in iets sterk is dan bepaald dit de uitkomst van een onbewuste keuze. Is er weinig vertrouwen? Dan zijn irrelevante voorkeurseigenschappen belangrijk. Wil een nudge effect hebben dan moet hij het nut óf het vertrouwen beïnvloeden; een irrelevante voorkeurseigenschap of het verwachte nut.

Maar maakt dit dat het effect van nudging voorspelbaar is? Ja, je kun het effect van tevoren inschatten. Als je op voorhand weet of een keuze bewust of onbewust wordt gemaakt, in welke mate iemand een voorkeur heeft voor irrelevante eigenschappen en het verwachte nut dat de beslisser wenst. Weet je dit alles van tevoren? Dan kun je het succes van je nudge voorspellen.

Micro fricties vs. nudging
Als je wil dat gedrag op een duurzame manier veranderd is het belangrijk dat mensen vasthoudend zijn over een langere periode. Om dit te bewerkstelligen is het van belang dat mensen niet alleen onbewust hun gedrag aanpassen, maar ook goed nadenken over de keuzes die ze maken. Door ervoor te zorgen dat er een heel kort moment van frictie is in een keuzeproces worden mensen aangespoord om een alternatieve keuze te overwegen. Zo’n kort moment van frictie wordt ook wel rational override interventie genoemd. Deze overrides verstoren automatische handelingen waar normaal gesproken niet over na wordt gedacht, zetten aan tot reflectie en stimuleren het maken van een bewuste keuze. Denk bijvoorbeeld aan het piepje wat sommige auto’s geven als je harder dan een bepaalde snelheid rijdt.

We vergelijken de twee technieken in een voorbeeld: wanneer je naar de derde verdieping moet heb je de keuze uit het nemen van de lift of de trap. Mensen nemen vaak de lift omdat dit de minste inspanning kost. Als je wil zorgen dat meer mensen de trap nemen kun je met rational override een bordje ophangen met de tekst ‘De trap: -125 kcal, de lift: -0 kcal’. Hierdoor worden mensen zich bewust van wat ze doen en worden ze gestimuleerd om na te denken over de consequenties van hun keuze. Met een nudge zou je voetstappen op de vloer kunnen plakken die naar de trap leiden om de trap aantrekkelijker te maken. In beide gevallen neemt de kans toe dat mensen vaker de trap nemen, maar bij rational override is de kans groter dat mensen ook in andere situaties het gewenste gedrag laten zien, zonder bordje. Bij nudging is dit niet het geval. De kans op doorwerking is dus bij rational override groter dan bij een nudge.

Wil je een effect voor de lange termijn creëren dan is micro frictie de beste optie!